Veel camperaars dromen van ultieme vrijheid: zelf bepalen waar en wanneer je stopt, midden in de natuur wakker worden en niet elke nacht op een camping hoeven staan. In sommige landen kan dat probleemloos, in andere landen kun je juist weer een fikse boete krijgen als je zomaar blijft overnachten.
De regels voor vrij kamperen verschillen enorm per land. In dit artikel leg ik je daarom uit hoe het zit in populaire camperlanden als Spanje, Frankrijk, Duitsland, Portugal en Nederland. Ook lees je waar je gratis mag staan, hoe je plekken vindt en wat de ongeschreven regels zijn om boetes te voorkomen.
Wat is “vrij staan” precies?
Eerst maar eens duidelijk maken wat er precies wordt bedoeld met vrij staan. Vrij staan (of wildkamperen) betekent dat je met je camper overnacht buiten een officiële camping of camperplaats.
Dat kan een parkeerplaats aan zee zijn, een bospad in de bergen of een veldje bij een meer.
De wet maakt vaak onderscheid tussen parkeren en kamperen:
- Parkeren mag meestal als je voertuig geparkeerd staat binnen zijn contouren, zonder stoelen, tafel en luifel. Het zgn. kampeergedrag noemt men dat en dat is dus niet toegestaan.
- Kamperen houdt in dat je buitenruimte gebruikt en dat is vaak verboden buiten campings.
Of iets toegestaan is, hangt dus niet alleen van de plek af, maar ook van je gedrag.
Spanje
In Spanje zijn de regels streng, maar duidelijk.
Je mag met een camper parkeren waar auto’s ook mogen staan, zolang je niet kampeert. Dat betekent: geen luifel, geen stoelen buiten en (vanzelfsprekend) geen water lozen.
Overnachten in de camper mag dan technisch gezien wél, zolang je geen “kampeeractiviteiten” uitvoert.
Toch kunnen lokale gemeenten eigen regels hebben, vooral aan de kust of in natuurgebieden. Daar staan vaak borden met “Prohibido acampar” of “Prohibido pernoctar”. Omdat er steeds meer campers zijn, staat de Spaanse kust in de winter bomvol met campers die wildkamperen en dat wordt niet altijd gewaardeerd door de lokale bevolking.
De veiligste keuze is een officiële area autocaravanas (camperplaats). Die zijn vaak gratis of goedkoop en speciaal ingericht voor overnachtingen.
De app Park4Night toont precies waar vrij staan gedoogd wordt en waar niet. In berggebieden en het binnenland is men meestal wat soepeler dan aan de kust. Gebruik ook je gezonde verstand en ga niet blind op je app af, maar check ook altijd of er borden staan.
Frankrijk
Frankrijk is echt een paradijs voor camperaars. Vrij staan is hier in principe toegestaan, zolang je toestemming hebt van de grondeigenaar en buiten natuurgebieden blijft.
Er zijn zelfs diverse gemeenten die gratis overnachtingsplaatsen aanbieden, vaak zelfs met watervoorziening en loospunt. Soms kun je zelfs stroom krijgen voor een paar euro.
Daarnaast is er het bekende netwerk van France Passion, waar je gratis op privéterrein van boeren of wijnmakers mag staan (met lidmaatschap).
Belangrijk:
- In natuurparken en op stranden is vrij staan verboden.
- Gemeenten kunnen via borden beperkingen opleggen.
- Houd je netjes aan de tijden en laat geen afval achter.
Frankrijk is een van de weinige landen waar vrijheid en fatsoen hand in hand gaan – zolang je respect toont, word je vaak vriendelijk ontvangen.
Duitsland
Duitsland heeft strikte regels, maar ook veel mogelijkheden.
Vrij kamperen is officieel niet toegestaan, maar je mag één nacht parkeren om te rusten als je onderweg bent.
Dat noemen de Duitsers “zur Wiederherstellung der Fahrtüchtigkeit” – om je rijgeschiktheid te herstellen.
Je mag dus overnachten op een parkeerplaats, mits:
- er geen kampeergedrag wordt vertoond,
- je er slechts één nacht blijft,
- en de plek niet verboden is door een bord.
Voor langere verblijven kun je beter een officiële Stellplatz gebruiken. Die zijn er in duizenden varianten, vaak gratis of voor een klein bedrag.
Tip: tolwegen zijn er (nog) niet voor campers, dus Duitsland is ideaal als doorreisland.
Portugal
Portugal was jarenlang een vrijplaats voor camperaars, maar de regels zijn de laatste jaren flink aangescherpt. Sinds 2021 geldt dat vrij kamperen niet meer is toegestaan buiten aangewezen zones.
In nationale parken, aan de kust en in beschermde gebieden wordt streng gecontroleerd. Boetes kunnen oplopen tot € 600.
Toch zijn er veel gratis of goedkope gemeentelijke camperplaatsen (Parques de Autocaravanas).
Binnenlandse regio’s zoals Alentejo en Tras-os-Montes zijn een stuk relaxter dan de Algarve, waar streng wordt gehandhaafd.
Gebruik apps als CamperContact of Park4Night om te zien waar overnachten toegestaan is.
Nederland
In Nederland mag je niet vrij kamperen. Overnachten met een camper buiten een camping of officiële camperplaats is verboden. Zelfs één nacht op een parkeerplaats wordt beschouwd als kamperen, en gemeenten handhaven hier actief op.
Gelukkig zijn er steeds meer camperplaatsen bij boerderijen, jachthavens en horeca die goedkoop of gratis plekken aanbieden. Initiatieven zoals bijv. Campercontact en Staatsbosbeheer Kampeerkaart geven een goed overzicht van legale alternatieven.
Wil je echt vrij staan? Dan kun je beter net over de grens gaan, bijvoorbeeld naar Duitsland of België.
België
In België lijkt het sterk op Nederland: wildkamperen is verboden, maar er zijn uitzonderingen.
Sommige gemeentes, vooral in Wallonië, hebben gratis camperplaatsen waar je 24 uur mag staan.
Ook hier geldt: parkeren mag overal, overnachten alleen waar het expliciet is toegestaan.
Scandinavië
In Noorwegen, Zweden en Finland geldt het beroemde Allemansrecht (Allemansrätten).
Hier mag je met respect voor natuur en eigendom vrij overnachten op niet-afgesloten grond.
De camper moet minstens 150 meter van bewoonde huizen staan en je mag maximaal 1 à 2 nachten blijven.
Het is een van de weinige regio’s in Europa waar echte vrijheid nog bestaat, zolang je verantwoord met de natuur omgaat. Maar dat is natuurlijk niet meer dan normaal, zou je zeggen.
Tips om problemen te voorkomen
- Check altijd lokale borden of apps: want wat in één provincie mag, kan elders verboden zijn.
- Gebruik een waterpas, geen blokken, op parkeerplaatsen, zodat het minder opvalt.
- Houd ramen dicht en verlichting subtiel.
- Ga vroeg in de avond staan en vertrek bij voorkeur vóór 10.00 uur.
- Ruim altijd alles op, ook als het niet van jou is.
Respectvol gedrag zorgt ervoor dat vrij staan mogelijk blijft voor iedereen.
Samenvatting per land
| Land | Vrij staan toegestaan? | Opmerkingen |
|---|---|---|
| Spanje | Beperkt | Alleen parkeren, niet kamperen; lokale verschillen |
| Frankrijk | Ja, met toestemming | Ruime tolerantie; France Passion populair |
| Duitsland | Beperkt | Eén nacht toegestaan voor rust |
| Portugal | Nee (behalve zones) | Hoge boetes aan de kust |
| Nederland | Nee | Alleen campings en camperplaatsen |
| België | Beperkt | Enkele gemeentelijke plekken |
| Scandinavië | Ja | Allemansrecht, max. 2 nachten |
Conclusie
Vrij staan met de camper blijft een van de mooiste vormen van reizen, maar het vraagt kennis en verantwoordelijkheid. In landen als Frankrijk en Scandinavië geniet je nog echte vrijheid, terwijl in Spanje en Portugal de regels strenger zijn. Gebruik altijd betrouwbare apps, respecteer lokale regels en laat geen sporen achter.
Wie zich aan de basisregels houdt en zijn gezonde verstand gebruikt, kan in heel Europa de mooiste plekken ontdekken.
